Chống thấm – một bài toán nan giải của công trình hiện đại!
Trong số các vấn đề kỹ thuật khi thi công và sử dụng công trình, chống thấm nổi lên như một thách thức đặc thù và ngày càng phổ biến trong kiến trúc hiện đại. Nếu như chống nóng đã được quan tâm từ xa xưa bởi nó gắn liền với điều kiện khí hậu và lối sống truyền thống, thì chống thấm lại là vấn đề tương đối mới – chỉ thực sự trở nên nghiêm trọng trong vài thập niên gần đây. Sự thay đổi về hình thái không gian, vật liệu và hệ thống kỹ thuật khiến nước – một thành phần không thể thiếu trong đời sống – trở thành yếu tố gây hư hại nghiêm trọng cho công trình nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
1. Nước – nguồn gốc của việc thấm
Chúng ta chống thấm là vì nước và nước thì có mặt ở khắp nơi: từ mưa gió ngoài trời, nước ngầm dưới đất đến nước sử dụng sinh hoạt bên trong công trình.
Trước đây, khi các công trình còn nhỏ, sinh hoạt liên quan đến nước hầu như được tách biệt khỏi nhà ở – thì vấn đề thấm ít xảy ra. Nhưng ngày nay, cùng với sự phát triển của đô thị và nhu cầu tiện nghi, nước được đưa vào sâu trong không gian sống: bể nước, phòng vệ sinh, hệ thống cấp thoát nước âm sàn, bể bơi… khiến nguy cơ thấm gia tăng đáng kể.
Đồng thời, quy mô công trình mở rộng cả về chiều cao và chiều sâu (tầng hầm), khiến các bề mặt tiếp xúc với nước tự nhiên cũng nhiều hơn.
2. Những vị trí công trình dễ bị thấm nhất
Về kiến trúc, có thể chia các vị trí dễ thấm thành bốn nhóm chính:
- Tiếp xúc với nước ngầm: móng, tầng hầm, chân tường.
- Tiếp xúc với nước mưa: tường ngoài, mái, ban công, lô gia.
- Tiếp xúc với nước sử dụng: sàn vệ sinh, hộp kỹ thuật, khu rửa.
- Chứa hoặc dẫn nước: bể nước, bể phốt, bể bơi.
Ngoài ra, các vị trí xung yếu như mạch ngừng bê tông, khe tiếp giáp giữa hai loại vật liệu, điểm nối kỹ thuật (ống nước, phễu thu, bu lông mái…), hay nơi cải tạo, mở rộng công trình thường là điểm dễ xảy ra thấm nếu không xử lý đúng kỹ thuật.
3. Phương pháp giải quyết chống thấm
Chống thấm hiệu quả bắt đầu từ giai đoạn thiết kế, chứ không phải đến khi công trình thấm mới tìm cách xử lý. Việc chủ động “phòng thấm” dựa trên ba nguyên tắc chính:
3.1. Giải pháp kiến trúc hợp lý:
- Thiết kế mái đảm bảo độ dốc (tối thiểu 3%) để thoát nước nhanh.
- Quy hoạch không gian vệ sinh, bếp, sân ướt gọn gàng, hạn chế chiều dài đường ống và tránh đi xuyên kết cấu không cần thiết.
- Sàn vệ sinh, ban công, mái cần đánh dốc đủ (2–3%) về phía ga thoát nước.
3.2. Giải pháp cấu tạo và thi công chuẩn kỹ thuật:
- Nghiên cứu kỹ địa chất, thủy văn để thiết kế chống thấm móng và tầng hầm phù hợp.
- Sử dụng đúng cấp phối, đúng mác bê tông/vữa, đảm bảo thời gian dưỡng hộ đầy đủ.
- Tổ chức thi công tuân thủ quy trình: không phá vỡ cấu trúc bê tông bởi tháo cốp pha sớm, không để các vết nứt co ngót phát triển không kiểm soát.
3.3. Chú trọng xử lý các vị trí xung yếu:
- Tăng cường phụ gia chống thấm, băng cản nước tại mạch ngừng.
- Gia cố và trám kín tại các điểm nối, các ống xuyên tường/sàn.
- Tăng độ đàn hồi và khả năng co giãn của các lớp trát, lớp hoàn thiện ở các vị trí giáp nối.
4. Giải pháp hóa – vật liệu và kỹ thuật chuyên sâu
Hiện nay, thị trường cung cấp hàng trăm loại vật liệu chống thấm với đặc tính khác nhau: gốc xi măng, gốc bitum, polyurethane, epoxy, màng khò nóng, màng lỏng tự dính, băng cản nước… Việc lựa chọn cần căn cứ trên tính chất bề mặt, điều kiện tiếp xúc nước và yêu cầu sử dụng.
Quan trọng nhất là xác định đúng vị trí gây thấm, bởi nước có thể thấm từ điểm A nhưng lại xuất hiện ở điểm B sau khi lan truyền trong kết cấu – nếu xử lý sai chỗ thì hiệu quả sẽ không triệt để.
Kết luận
Chống thấm là công việc đòi hỏi tính đồng bộ giữa thiết kế, vật liệu và thi công. Khi hiểu rõ nguyên lý, biết rõ các vị trí dễ bị thấm và có giải pháp phòng ngừa từ đầu, chúng ta có thể kiểm soát vấn đề thấm một cách hiệu quả, bảo vệ chất lượng và tuổi thọ công trình, đồng thời mang lại sự yên tâm và tiện nghi trong quá trình sử dụng. Như một quy luật bất biến trong xây dựng: “Chống thấm không thể sửa chữa hoàn hảo sau này – mà phải được chuẩn bị kỹ lưỡng ngay từ đầu.”
Tổ Tư Vấn Kỹ Thuật Xây Dựng Cát Mộc Group.
